Ve Bizim Yatır

Sancı Baba'nın kimliği hakkında hiç sahih bilgi yoktur; ama hakkında söylenti çoktur.

Evliyalar şehri olarak bilinen Aksaray'da neredeyse her mahallede bir ya da birden çok velinin kabri ya da türbesi var. İşte bu manevi değerlerden birisi de bizim mahallede, Sancılı Baba (Sancı Baba, Sancı Dede) olarak bilinen velinin kabridir.

Bizim camiin önündeki üç yol ağzının tam ortasındaki kabir, çimento ile sıvanmış sanduka biçimindeydi. (Daha sonra çeşitli zamanlarda çeşitli biçimlerde onarılmış.) Bizim Yatır'ın kimliği hakkında sahih hiç bir bilgi yoktur; ama birçok rivayet vardır.

1. Rivayet: Zamanın belediyesi, yol ıslah çalışması yaparken bu kabrin de bulunduğu yerde bazı yerleri yıkmaya başlar. Sıra bu kabri şerife gelir. Ama kepçe ne zaman işe başlasa dişleri kırılır. Bu olay tekrarlanınca vazgeçilir. Yani yıkım işleminde kabri şerif yıkılamaz. Bu yüzden yol, Sancılı Baba hazretlerinin kabrinin çevresinden yapılır.

2. Rivayet: Baytar olan zatın sağlığında kerametleri görülmüş. Ölünce de himmeti devam etmiş. Sancılanan atlar kabrin etrafında yedi kez dolaştırılırsa iyileşirmiş. (Ben bizzat atın kabrin etrafında dolaştırıldığını, baş tarafındaki oyuktan toprak alınarak ata yedirildiğini gördüm. Oyukta mum kalıntılarını da hatırlıyorum.)

3. Rivayet: Söylenenlere göre; Sancılı Baba yaşamı boyunca, ağrısı ve sancısı olan insanlara şifa dağıtmış bir Allah dostudur. Ölümünden sonra da kabri sancısı ve ağrısı olanların, doğumu yaklaşan kadınların ve derman arayan hastaların uğrak yeri hâline gelmiştir. Türbe etrafında dönülerek şifa bulunacağı inancı hâkimdir.

4. Rivayet: Sancılı Baba’nın yol ortasında bulunan kabrine bir kamyon şoförü yanlışlıkla zarar verir; aldırmadan yoluna devam etmek isteyen adamın kamyonu aniden yol ortasında durur ve çalışmaz. Olaya tanık olan bir zat, mezarı yıktığını, onu yaptırıp öyle gitmesi gerektiğini söyler. Olaydan korkan şoför, kabri onarıp kamyonuna döndüğünde arızadan eser kalmadığını görür.

5. Rivayete göre, zatın kabrini yolun ortasından kaldırmak isteyen amelelerin karnına sancı girmiş. Bu sebeple bu zata Sancılı Baba denilmektedir

6. Rivayet: Burada yatan zatın, başı ile gövdesi ayrı yerlere düşmüş bir şehit olduğu anlatılır. Rivayete göre, baytar olduğu söylenen Aksaray'lının savaş sırasında başı kesilmiş ve kellesini koltuğunun altına alarak memleketine dönmüş. Sabah alacakaranlıkta şimdi kabrinin bulunduğu yere gelince bir kadın onu kılıcı belinde, kafası elinde görünce bir çığlık atıp bayılmış. O da hemen kellesini yakındaki bir bahçeye fırlatıp olduğu yere uzanmış. Yattığı yere bir kabir kazmışlar; kellesini de bulup getirerek yanına koymuşlar.

7. Rivayet: Sancılı Baba, birlikte savaştığı asker arkadaşına, Aksaray'daki evinin adresini verir. Daha sonra savaşırken ağır yaralanan arkadaşı, kendisine yardım edip onu ölümden kurtaran kişiyi savaştan sonra ziyaret etmek ve ona olan minnet borcunu ödemek ister. Aksaray'a gelir ve arkadaşının kendisine verdiği adresi arar; fakat bulamaz. Usanmadan aramaya devam ederken bir ihtiyarla karşılaşır. Karşılaştığı ihtiyar bu adresi bilmektedir. Adreste yazan yere gittiklerinde orasının birkaç asır önce vefat eden bir velinin kabri olduğunu görürler. Bu durum karşısında şaşıran gazi, savaşta kendisine yardım eden kişinin gerçek kimliğini öğrenmiş olur . (Kaynaklar:Dr. Selçuk Peker, Mezar ve Türbelere Kült Merkezli Bir Bakış (Aksaray Örneği); Tuğba Aydoğan, Aksaray Efsaneleri)

Tüm "AKSARAY VE BİZ" yazılarını görmek için tıklayın.